O Anteproxecto de Decreto
polo que se establece o Currículo da Educación Secundaria Obrigatoria e do
Bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia elimina tres das catro materias
que viñan compoñendo o ciclo completo dos estudos de Filosofía na ESO (a
“Educación para a Cidadanía de 2º da ESO, a “Educación Ético-Cívica” de 4º da
ESO, e a “Historia da Filosofía de 2º de BAC) deixando só una materia
obrigatoria (a “Filosofía” de 1º de BAC, e con duas horas lectivas semanais) o
que supón una redución do 75% do currículo de Filosofía. Esta merma no
currículo minguará a capacitación do alumnado galego para afrontar a proba de
reválida establecida polo Ministerio de Educación e Ciencia para todo o estado
español, entre outras razóns porque na maioría das restantes Comunidades
Autónomas a carga horaria semanal será de tres ou incluso catro horas semanais,
manténdose inalterable o conxunto de estándares de aprendizaxe que constitúen o
perfil de área da materia de Filosofía (incluso ampliando ditos estándares con
respecto áos existentes na actual LOE).
Por outra banda, dito Anteproxecto reduce a Historia da
Filosofía de 2º de BAC a un mero ornamento educativo e formativo converténdoa
nunha materia optativa, meramente discrecional para o alumnado galego, e
situándoa dentro dun entorno de opcionalidade irrealizable. Novamente, tamén
cómpre dicilo, sufrindo un forte agravio comparativo con respecto a outras
Comunidades Autónomas nas que mantén un rango de materia específica obrigatoria
cunha carga de tres horas lectivas semanas.
Semellante amputación dos estudos de Filosofía e Ética
provoca, canto menos, estupor, indignación e vergoña. Relegar á Filosofía á
dubidosa categoría de asignatura banal, marxinal e irrelevante contradí
clamorosamente a Declaración da ONU do ano 1948 na que proclamaba que "a educación terá por obxecto o pleno
desenvolvemento da personalidade humana e o fortalecemento do respecto aos
dereitos humanos e ás liberdades fundamentais; favorecerá a comprensión, a
tolerancia e a amizade entre todas as nacións e todos os grupos étnicos ou
relixiosos... ". Neste sentido, pódese dicir que a política educativa (o
"espírito" que subxace no Anteproxecto) contravén claramente o
acordado pola ONU e demais organismos supranacionais que
defenden e proclaman a necesidade de reforzar as humanidades en xeral -e a
Filosofía en particular- co fin de que os futuros cidadáns reciban unha
educación en valores que contemple a solidariedade, a paz, o respecto polos
dereitos humanos e que poidan despregar o seu potencial intelectual, emocional,
social e crítico.
O saber filosófico é patrimonio da humanidade. Conmove ler os
diálogos de Platón cando, ao fío dos problemas sobre a
xustiza, a beleza ou a educación desenvolvía todo un instrumental teórico cuxa
finalidade última era o despregamento do coñecemento para facer da vida humana
unha vida máis digna en todos os sentidos. Inquieta lembrar como Ortega y Gasset,
intentando comprender os motivos fundamentais da profunda crise política e
social que asaltaba ás sociedades europeas durante o primeiro terzo do século
XX concluíu, no seu ensaio "A rebelión das masas", que "o
bárbaro actual", aquel baixo o que se esborrallaba a civilización europea,
era o especialista, o que perdera a noción dun saber que superase as fronteiras
do coñecemento monomaníaco dunha pequena porción da realidade; aquel que
perdera o interese pola "cultura xeral" conformada por distintos
saberes. É ese "bárbaro especialista" o obxectivo explícito que da
educación teñen determinados políticos. Un "bárbaro especialista"
sumido no acriticismo dogmático, unha "máquina
utilitaria" (en palabras de Marta Nussbaum)
manexable e incapaz de achar respostas ás incertezas dunha sociedade tan
complexa e global como a actual.
A extinción da Filosofía implica o descoñecemento da
orixe da cultura occidental, leva consigo un desprezo das virtudes cívicas, a
deterioración do pensamento crítico e a renuncia á excelencia académica.
Tomemos nota.
No hay comentarios:
Publicar un comentario
Gracias por participar en este blog.